Vrijdagavondfilm ‘Departures'
Op vrijdag 11 maart draait in de Ringvaartkerk in Nieuwerkerk de bijzondere Japanse film ‘Departures’ over een jonge cellospeler die zijn baan verliest en op onverwachte wijze nieuw werk vindt in het begeleiden van mensen bij hun ‘laatste reis’. De film begint om 20.00 uur en er is inloop met koffie en thee vanaf 19.30 uur. Na afloop kunt weer als vanouds napraten onder het genot van een drankje.
Als zijn orkest wordt opgeheven, raakt de professionele cellospeler Daigo Kobayashi zijn baan kwijt en keert hij terug naar zijn geboortedorp. In zijn zoektocht naar ander werk denkt hij te solliciteren bij een reisbureau. Maar dan blijkt dat het gaat om het verzorgen van pas overleden mensen, die klaargemaakt worden voor hun laatste reis, wat in de Japanse cultuur een uitvoerig ritueel inhoudt. Dat werk heeft in Japan laag aanzien, omdat het als onrein wordt ervaren om in aanraking te komen met de dood, maar hij weet zijn eerste weerzin te overwinnen en zet toch door, al durft hij niet aan zijn vrouw over zijn nieuwe baan te vertellen. Hij leert echter de doden met respect te behandelen op een wijze die ze als het ware weer tot leven brengt in de ogen van de familie en ontdekt zo waar het in het leven werkelijk om draait. Een ontroerende film over een gevoelig, universeel onderwerp, dat ons ook bepaalt bij de manier waarop wij van onze geliefden afscheid nemen.
Lichtvoetig en beeldend
Regisseur Yojiro Takita slaagde erin deze film over zo’n zwaar onderwerp toch lichtvoetig te houden door humorvolle momenten, zoals de aanvankelijke klungeligheid van Daigo en de verrassingen waarmee hij wordt geconfronteerd. Ook zijn nieuwe vastberaden werkgever Sasaki roept de glimlach op in zijn rol van de wijze, oude baas die regelmatig droogkomisch overkomt. De sfeer in de film wordt verder muzikaal en beeldend prachtig ondersteund. Componist Joe Hisashi verwerkte stukken uit Beethoven’s 9e symfonie, Bach’s Ave Maria en Brahms’ Wiegenlied tot een eigen compositie. In de recensies wordt ook het fantastische camerawerk van Takeshi Hamada geroemd, met sfeervolle natuurbeelden van bergen, vogelvluchten en andere dieren, die een extra dimensie aan de film geven. Mogelijk staan de beelden ook symbool voor belangrijke inzichten in het Japanse geloof rond de cyclus van leven en dood. Ludo Keeris schrijft in Alles over film: ‘Wij westerlingen kennen deze symbolen niet in ons dagelijks leven. Maar ondanks dat gemis is dit een film waar je even stil van wordt en waar de dood ineens minder afschrikwekkend lijkt. Dat een film, ondanks de bij ons niet zo bekend zijnde symboliek, toch succesvol kan zijn bewijst Departures door de vele prijzen die het won, waaronder de Oscar voor beste buitenlandse film.’
Werk van barmhartigheid
Bij ons jaarthema over de werken van barmhartigheid zagen we dat er in de dertiende eeuw aan de zes Bijbelse werken van barmhartigheid een zevende werd toegevoegd: het begraven van de doden. Door alle tijden heen blijkt dat een bijzondere opdracht – met name ook in tijden van dodelijke epidemieën! – en hebben we de neiging om hiervan weg te kijken, totdat we zelf met de dood worden geconfronteerd. Deze combinatie van taboe, in de film tot uiting komend in de lage status van het werk, en anderzijds de behoefte aan een troostend ritueel, is prachtig in de film vormgegeven. Toen we deze film selecteerden bij dit thema, konden we nog niet weten dat het gesprek over de dood op dit moment extra actueel zou worden, wellicht onder invloed van de coronapandemie die ons doet beseffen dat we het leven niet zo onder controle hadden als we dachten. En zo maken we mee dat de Stichting Ideële Reclame (SIRE) landelijk campagne voert om het gesprek over sterven aan te gaan, om met de dood in het reine te komen en goedkope ‘dooddoeners’ te voorkomen. De kerk heeft hierin van oudsher een betekenisvolle rol vervuld. Wellicht kan de film Departures ook het gesprek hierover losmaken!