Ds. J. Smit ‘De vreugde der wet’
Ds. J. Smit vanaf 2017 werkzaam in het ouderenpastoraat in de Hervormde gemeente in Zevenhuizen nam kortgeleden afscheid. In een afscheidswoord aan de gemeente schreef hij over de wet.
In het begin was het even wennen, maar al snel groeide het vertrouwen. Heel wat keren was ik dankbaar voor de goede en waardevolle gesprekken. Kostbare momenten waren het om samen te luisteren naar woorden van God en de dingen die besproken werden in gebed bij God te brengen. Je zou kunnen spreken van vreugdevol pastoraat. Mijn taak zit er nu op en zal door anderen worden overgenomen.
Nadat het Loofhuttenfeest is afgerond, viert het Joodse volk de volgende dag Simchat Thora – vreugde der wet. Laat ik eerst iets zeggen over dat woord ‘wet’. Daarmee zou u zomaar op het verkeerde been gezet kunnen worden. Misschien denkt u hierbij wel aan beknotting. De wet zegt dat je dít moet doen en dat je dát vooral niet moet doen. Maar het woord ‘thora’ heeft toch echt een andere betekenis. Denk het u eens in, je bent aan het wandelen in een groot bos en opeens word je onrustig. Je krijgt het gevoel dat je aan het ronddwalen bent. Hoe kom je toch weer in het dorp waar je hotel staat. Dan opeens zegt een van de kinderen: ‘Kijk, een bord! Het lijkt wel een wegwijzer!’ Als je dichterbij komt, dan zie je dat het inderdaad een wegwijzer is. De naam van het dorp waar je naar toe moet staat er op. Wat een opluchting. Je zou die wegwijzer wel kunnen omhelzen.
Omhelzen. Dat is het wat de Joden doen met Simchat Thora. Ze omhelzen de Thorarollen. Ze dansen er mee door de synagoge. In Jeruzalem gaan ze er zelfs mee naar buiten (als er geen lockdown is) en dansen daar verder. Hebt u de Bijbel weleens vol vreugde aan uw hart gedrukt? Wat een liefde dat God mij de weg wijst naar het leven! Daar mag je toch best met zielenvreugd van opspringen.
Vreugde over de Thora. Waarom wordt dit gevierd op 11 oktober? Die dag wordt het laatste gedeelte van de Thora (de vijf boeken van Mozes) gelezen. De Thora is namelijk verdeeld in 54 (dit in verband met een schrikkeljaar) gedeelten en iedere week wordt er één deel gelezen. Op 11 oktober is men gekomen aan het laatste gedeelte van de Thora. Men leest over de zegen van Mozes en over zijn sterven. Het is een hele eer om dat laatste gedeelte van Deuteronomium te mogen lezen. Zo iemand wordt de ‘bruidegom van de Thora’ genoemd (Chatan Thora). De Thora wordt dus gezien als bruid. In diezelfde dienst wordt echter ook het begin van de Thora gelezen: Genesis 1:1 tot 2:3. Degene die dit mag lezen wordt de ‘bruidegom van het begin’ genoemd (Chatan Beresjiet). In het Hebreeuws begint Genesis 1 namelijk met: beresjiet – in het begin.
Vreugde over de Thora. In Spreuken 3 horen we de leraar tegen zijn leerling zeggen: “Vergeet mijn onderricht niet!” Eigenlijk staat er: “Vergeet mijn thora niet!” Waarom niet? Verderop in dat hoofdstuk staat dat die thora – die wegwijzer – een boom des levens is. Een boom des levens om vast te grijpen. Je bent gelukkig te prijzen als je je daaraan houdt.
Vreugde over de Thora. In Psalm 19 staat dat de bevelen van de Heere (Zijn onderricht) het hart verblijden. Het is niet nodig om te verdwalen in het leven. Het is niet nodig om op een doodlopende weg terecht te komen. Heel aangrijpend is het dat de dichter van deze Psalm zijn lied besluit met een gebed: “Laat de woorden van mijn mond en de overdenking van mijn hart welgevallig zijn voor Uw aangezicht, HEERE, mijn rots en mijn Verlosser!” Daar slaan we de plank vaak mis. In ons denken. Bij wat er leeft in ons hart. Dan komt er zomaar een woord uit dat beter niet gezegd had kunnen worden. Dan komen we zomaar tot daden die schadelijk zijn.
Vreugde over de Thora. Daar stonden we in de ouderendienst met elkaar bij stil. Tegelijkertijd namen we afscheid met vreugde. Met vreugde over wat we samen mochten beleven. Met vreugde dat we een God en Vader hebben die ons keer op keer de weg wijst. Ook als we ouder worden. Ja … met de Thora kunnen we met vreugde ouder worden.