Ds. Jan Willem Doff ‘Psalm 104 Vrij’
Ds. Jan Willem Doff, emeritus predikant van de Gereformeerde kerk in Rotterdam Ommoord/Zevenkamp schreef onderstaande overweging voor de nieuwsbrief van de Openhof kerk in de Rotterdamse wijk Ommoord.
Wat een verrassing om psalm 104 bij Oosterhuis te lezen in zijn bundel 150 PSALMEN VRIJ. Ik weet niet, of u direct weet wat er in die psalm staat; voor mij was het, toen deze psalm op het leesrooster van het Bijbelgenootschap stond, een grote onbekende. Tenminste dat dacht ik. Maar al lezend werd het me duidelijk: het is de “psalm van de orde in de natuur”. Zo werd hij tenminste genoemd door de professor, die mij de uitleg van het Oude Testament wilde leren. Al lezend ontdekte ik, dat deze psalm niet gaat over enige orde, maar een prachtige beschrijving is van de natuur: zingende vogels, bergen in alle glorie.
Maar natuurpoëzie zoals wij dat verstaan, is het ook weer niet. Veel gevoel voor de schoonheid is er niet in te ontdekken. Wel is er veel aandacht voor ritme in de verschijnselen. Het dag-en-nacht ritme met zon en maan als de drijvende krachten is wel het meest opvallende. Maar dit ritme staat niet op zichzelf. Het is bedoeld door God om de natuur en ook de mens te geven, wat ze nodig hebben. Water, voedsel en rust, dat zijnde elementen, die de zorg van God voortbrengt door middel van de schepping, om het leven mogelijk te maken .“Bronnen wijst Gij hun loop naar de beken: tussen de bergen wandelt het water”, –woorden die aan Guido Gezelle doen denken. Daarom horen vers 27 en 28 er volledig bij: ”Gij opent uw hand, en zij mogen zich met overvloed verzadigen.” En daar komt dan de verrassing, waarmee Oosterhuis deze psalm zo’n prachtige wending geeft: je hoort hem denken: wat is dan die overvloed, waarmee God in leven houdt? Water en brood, zo leest hij in de Hebreeuwse tekst. Dat is het voedsel uit de woestijn, de Heer heeft het gegeven. En je ziet hem denken: wat moet er nu gebeuren, wat is het voedsel, dat wij nu nodig hebben?