Ds. Marijn Gilhuis ‘Leven in vrijheid’
De Capelse dominee Gilhuis, werkzaam bij Anteszorg, schreef onderstaand artikel voor de site van de protestantse kerk in Capelle a/d IJssel (www.protestantsegemeentecapelle.nl).
Deze zinnen troffen me. Een bespiegeling over hoe het leven in elkaar kan zitten en de rol die God daarbij speelt. Obama vertelt over zijn weg naar het presidentschap en neemt even afstand van zijn relaas om iets over de samenhang der dingen in zijn levensloop te zeggen. Hij laveert tussen lot en God. Het zijn twee uitersten. Dingen gebeuren niet zomaar zonder dat je daar invloed op kan hebben (het lot) én God bepaalt niet iedere stap die mensen zetten. Zo afhankelijk zijn mensen niet van God. We kunnen niet in Gods agenda kijken of achterhalen wat het grotere plaatje is.
Waar kunnen we wel op koersen? Naar wat we voelen en wat we opdiepen aan betekenis uit wat ons overkomt (‘onze verwarring’, zegt Obama). Hij, en dat blijkt uit zijn verhaal, heeft vroeg een gevoel van wat goed is ontwikkeld. Dat is niet alleen gevoel, ook een idee denk ik; het is gevoed door zijn ervaringen als opbouwwerker in arme wijken, door de verhalen die hij hoorde van landgenoten aan de onderkant van de samenleving. Deze ervaringen en wat zijn moeder hem meegaf bepaalden dat gevoel – we krijgen ons moreel kompas wel ergens vandaan.
Wat Obama schrijft herken ik uit gesprekken in de psychiatrie: ‘…enige betekenis uit onze verwarring construeren…’ Wat we zien en wat ons overkomt kan verwarren. En als het ons verwart, moeten we er wat mee doen. Als ons leven overhoop is gehaald: hoe krijgen we het weer op orde? Die vraag beantwoorden is voor Obama de taak die we hebben. Je kan dat niet aan het lot overlaten of zomaar bij God neerleggen. Het is aan ons om uit die verwarring betekenis en richting op te bouwen. Aardig aan deze zin is dat hij ruimte laat: ‘enige betekenis’. Het kan zijn dat de verwarring geen betekenis heeft of maar een klein beetje.
Ik vind het altijd spannend hoe ikzelf betekenis vind in wat me overkomt. Soms is er maar weinig waar we echt houvast aan kunnen hebben. Als we zoeken naar betekenis, doet alles mee: onze kijk op het lot en op God, onze gevoelens, ervaringen, idealen, ideeën en mogelijkheden. Dat zijn ‘de kaarten die ons zijn toebedeeld’. We kunnen niet volledig bepalen wat we in onze handen krijgen, wel hoe we deze kaarten spelen: met barmhartigheid en lef. Een mooi paar: barmhartigheid en lef. Ik versta daarin dat durf nodig is om liefdevol naar het leven en de mensen te kijken. U2 zingt het zo: Are you tough enough to be kind? (uit: 13-There is a Light). Ben je taai genoeg om vriendelijk te zijn? Taaiheid, lef, durf: zonder dat heeft goedheid geen kans, denk ik. Jezus liet dat zien toen hij Petrus sprak tijdens een goed ontbijt – ‘Heb jij me lief?’. Zo kunnen we leven in vrijheid: met lef en barmhartigheid.